![]() |
مێژووی شەربەتی ٤٠٠٠ ساڵەی ترشیات |
پێشەکی مێژوویی: کەڵگەیەک لە سەیرەترین تەندروستییەکان
لە داهاتوی مێژوویی کوردستان، هەندێك خواردن و خواردنەوەی جگە لە تەماشاکردنیان، بە شێوەیەکی زۆر زانستی و چاکسازی بەکار هاتوون. یەکێک لەو خواردنانی بە تەندروستی پەیوەندیدارە، شەربەتی ترشیاتە کە نزیکەی ٤٠٠٠ ساڵ پێش ئەمڕۆ بەکارهاتووە و تاکو ئەمڕۆ بە شێوەیەکی نایاب بەردەوامە.
دەستپێکی زەویپەروەری ترشیات لە شارستانەتی قەدیم
شەربەتی ترشیات بەرەوپێشەوە گەڕانێکی قووڵ دەکاتەوە بۆ کاتێک کە شارستانەتی سومەر، ئاڵی کەڵدەیی، و کوردانی زەردەشتەکان بە شێوەیەکی ژێرزمینەیی ڕێکخراوی خواردن و خواردنەوەیان هەبوو. ترشی و پێکهاتەکانی وەک سیریکە، سرکەی تاک، نانە، کاوە، و بەهارەکان بەکارهاتوون بۆ پێکهێنانی شەربەتێک کە زۆر سەقامگیر و بەرز بەسود بوو.
پەیوەندی شەربەتی ترشیات بە تەندروستی و جەستەی مرۆڤ
زانیارییەکان و پەیمانەی زانستیکان دەڵێن کە شەربەتی ترشیات کارەساتی بەهێز بۆ:
-
خاوێنی زۆری تووشبووان بە سەروشتەی گوارە
-
هەرزەکردنی سیستەمی هەرسکردن
-
پاککردنەوەی خوێن
-
کەمکردنەوەی شەکر و چەوری خوێن
-
ژوانکردنەوەی تووشبوانی سەرەتانی لەکاتی خۆردن
فۆرمولەی کۆن و نەهێشتنی نەخۆشییەکان
فۆرمۆلێکی کۆنی شەربەتی ترشیات لە زەویی کوردستان هەیە کە بەکارهێنەرانی دایکە سەدەکان بە شێوەیەکی نەتەوەیی و بێ تەکنەلۆژی تاقیکردنەوەی فیزیکی پێی گەیشتوون.
پێکهاتەی بنچینەیی:
-
سیر: پاککەر و ضد باکتریایی
-
نەعناع: ڕادەکاتنەوەی مەعدە و هەرس
-
سرکەی تاک: بەهێزترین ضد سەرەتان
-
نانەکەڵە و خۆماڵەکان: سەقامگیرییەکی سەرسامە
-
گەڵەپۆچین و فەرەنگی: ڕادەکاتنەوەی خوێنی خراپ
دەستکاری و شێوەی پێکدەهێنانی شەربەتی ترشیات
ئامادەکردنی پێکهاتەکان:
-
سیری تازە دەڕێژرێتەوە.
-
نەعناع و نانەکەڵە پاک دەکرێن و بە مەلاوەی نرمی داکرێن.
-
سرکەی تاک لە مانگەکان پێشتر تێدا دانراوە کە تەواوی هەلکۆڵینی ڕاستەقینەی خۆی هەبێت.
-
پێکهاتەکان بۆ ماوەی ٢٤ کاتژمێر لە تەنورەی خۆراکی کوردی تێدەخرێن.
پڕۆسەی گەرماو دەستکاری:
-
بۆ ئەوەی خوێن و خواردنەوەی جەستە ڕەنگ بگرێت، شەربەتی ترشیات دەخرێتە تەنورێکی سەرماو لە دەرجەی ٧٠ - ٨٠، بۆ ماوەی ٣ تا ٤ ڕۆژ.
شەربەتی ترشیات لە سەر تەختی خۆراک: وەستاوانی و نەفەسی نەتەوەیی
لەگەڵ کەلوپەلی ژیان، شەربەتی ترشیات بەم شێوەیە:
-
لەگەڵ ژەڵا و گوشتەکانی گوێزراو
-
لەگەڵ قاپۆ و قوتابخانەی نان
-
بەشێوەی دۆخۆزراوی خۆراک لە ئاڕاستەی باشووری کوردستان
پەیوەندییەکانی شەربەتی ترشیات بە هەرێمی کوردستان
کەلگەی هەڵەبجە و پەنجوێن:
-
لە پەنجوێن شەربەتی ترشیات بە ناوی “ترشیی خۆراکیی تایبەتی” ناسراوە.
-
خێزانە کۆنەکان لە هەڵەبجە دەڵێن ئەم شەربەتە بەهۆی تەواوی نانی تێدایە تووشبوانی پەروەردەیەکی تایبەتی بووە.
گەرمیان و کەرکووک:
-
شەربەتی ترشیات بە شێوەیەکی نەریتەیی لە خزمەتی گەرمی جەستە بەکارهاتووە بۆ دەرمانکردنی گرمی زۆر.
-
بە شێوەی ترش و مۆر دەخورێت و هەرزانترین بەرگ لە کەرکووک تێدایە: سەرکەی گۆرانی.
نقشی شەربەتی ترشیات لە ئۆردی جەستەوە و ڕۆژانە
-
پێویستی ڕۆژانە بە ٥٠ مل شەربەتی ترشیات دەکات پەیوەندی بەرەکەوتنی خوێن.
-
تەنها پاش خواردن بخۆرێت، بۆ ئەوەی ڕووی مەعدە نەبێت.
-
نەک زیادەتر، چونکە بە توندی شەکر و خواردنەوەی دەمێنراو بەردەوام دەکات.
ئەمەش شێوەیەکی نەتەوەییی چاکسازی جەستەیە
بەهۆی فۆرمۆڵی کۆن و گەشەکردنەوەی نەریتەیەکانی کوردی، شەربەتی ترشیات بۆ داهاتووی تەندروستیی مرۆڤ بە هاوبەش بووە. ئەمە لە شێوەی کوردی خۆراکدا، پەیوەندییەکی بەسەرکەوتووی بەرز بە هەناسەی مرۆڤییە.
پێشنیارە تایبەتییەکان بۆ بەکارهێنانی نوێی شەربەتی ترشیات
-
زیادکردنی فۆڕمووڵی تەندروستی نوێ و ڕەنگی زۆر وەک:
-
کاکەو، گەردی دارچین، هەڵ
-
بەرهەمی بەهار و ژهلەتینی سەرشتەیی
-
-
شەربەتی ترشیات بەبێ شەکر: بەکارهێنانی شەکرەکانی سەرشتەیی وەک مەڵتە و ستێڤیا.
-
نوێی نەهێشتنی ترشی بەرز: بە شێوەی ناشڕینی ترسناک نەبێت، بلکو شەربەتیێک بێ خەریکی جەستە.
کۆتایی: شەربەتی ترشیات - کەلتوری چاکسازی و نەهێشتنی مێژوویی
شەربەتی ترشیات نەخواردنە بەتەنها، بلکو دەروازەیە بۆ فەرمێسکی نەتەوەیی، تەندروستی، و ڕێزگرتن لە مێژووی کورد. پێویستە پەرەپێدانی نوێ لەسەر بنیاتێکی کۆن ببەین، و شەربەتی ترشیات بگەڕێنینەوە بۆ هەر چێشتێک، بۆ بەرهەمهێنانی جەستەیەکی تەندروست و فکری قووڵ.